Większość internautów chociaż raz spotkała się zpojęciem „licencje Creative Commons” (CC). Jestem przekonana, żeTy również. Okazuje się jednak, żeniewielu użytkowników sieci wie, czym taknaprawdę są licencje CC. Czas najwyższy tozmienić. Tym bardziej, żelicencje Creative Commons stają się coraz popularniejsze wśród polskich twórców – nalicencji CC swoją książkę zatytułowaną „Doktryna jakości” opublikował sam prof.Andrzej Blikle. Dlaczego zdecydował się nataki krok? Jak możesz korzystać zutworów udostępnionych nalicencjach CC? Iczym jest „licencja CC0”?
Licencje Creative Commons dla kreatywnych
Creative Commons tosystem licencji, dzięki którymwłaściciel praw autorskich upoważnia użytkownika dokorzystania zjego utworu podpewnymi warunkami. Głównym celem twórców licencji Creative Commons było stworzenie kompromisu pomiędzy pełną ochroną praw autorskich adzieleniem się twórczością zinnymi (tym samym zapewnienie jak najszerszego dostępu dokultury).
kultura musi być wolna (Eben Moglen)
Stworzono sześć licencji Creative Commons, aokreślone przeznie zasady licencjonowania utworów zależą odokreślonej kombinacji czterech podstawowych warunków licencji typu Creative Commons, októrych przeczytasz poniżej:
#1 Uznanie autorstwa
Najszersza licencja CC, naprawach którejmożna swobodnie kopiować, rozprowadzać, zmieniać iremiksować objęty prawem autorskim utwór (Utwór-przedmiot prawa autorskiego) podwarunkiem podania imienia inazwiska autora utworu pierwotnego orazźródła pochodzenia utworu. Oto symbol licencji „uznanie autorstwa”: CC-BY.
#2 Użycie niekomercyjne
Utwór udostępniony nalicencji „użycie niekomercyjne” możesz swobodnie wykorzystywać, kopiować irozpowszechniać podjednym warunkiem: cel korzystania zutworu niemoże być komercyjny. Co toznaczy? Najprościej mówiąc chodzi tutaj oto, żewykorzystywanie utworu niemoże wiązać się zzarabianiem pieniędzy. Symbol licencji „użycie niekomercyjne”: CC-NC.
#3 Natych samych warunkach
Utwór udostępniony nalicencji „na tych samych warunkach” możesz swobodnie kopiować, rozpowszechniać wdowolnym medium, co więcej – możesz go swobodnie remiksować, zmieniać, opracowywać (anawet nanim zarabiać) podjednym warunkiem. Utwór (lub jego opracowanie) musisz udostępnić potem dokładnie natej samej licencji, najakiej go znalazłeś. Oto symbol licencji „na tych samych warunkach”: CC-SA.
#4 Bezutworów zależnych
Wprzypadku tego typu licencji niewolno Ci zmieniać, przekształcać, remiksować lub tworzyć napodstawie wykorzystywanego utworu jakichkolwiek nowych dzieł (utworów zależnych). Utwór musi być eksploatowany wyłącznie wjego oryginalnej, niezmienionej postaci. Symbol licencji „bez utworów zależnych” wygląda tak: : CC-ND.
Co tojest CC0?
CC0 (Creative Commons Zero) tododatkowe narzędzie, które umożliwia „zrzeczenie się” praw autorskich (wtym osobistych) wtych krajach, wktórych jest toprawnie możliwe. Niebez przyczyny umieściłam określenie „zrzeczenie się” praw wcudzysłowie – polskie prawo autorskie niedaje możliwości zrzeczenia się autorskich praw osobistych. Dlatego wpolskim porządku prawnym CC0 rozumiane jest jako przekazanie utworu dodomeny publicznej lub możliwe najszersze „zrzeczenie się” praw (zrzeczenie się tylkoautorskich praw majątkowych).
Licencje Creative Commons: Obowiązek prawidłowego oznaczenia
Wykorzystując utwory udostępnione wsystemie Creative Commons masz obowiązek podać informacje oautorze utworu, wskazać typ licencji orazpodać jego źródło. Prawidłowe oznaczenie utworu towskazanie:
- imienia inazwiska twórcy utworu;
- tytułu utworu;
- źródła pochodzenia dzieła;
- typu licencji Creative Commons;
- linku doodpowiedniej licencji CC (zalecane).
Licencje Creative Commons wpraktyce
Prace nadksiążką zatytułowaną „Doktryna jakości” prof.Andrzej Blikle rozpoczął kilka lat temu. W2007 roku autor zdecydował się opublikować książkę wwersji in statu nascendi winternecie iudostępnić ją nalicencji Creative Commons – tak, aby mogła być swobodnie czytana przezkażdego zainteresowanego. Niezwykle śmiała wówczas decyzja okazała się być strzałem wdziesiątkę. Książka zdobyła wierne grono czytelników, którzy– dzieląc się zprofesorem swoimi wskazówkami ikomentarzami – przyczynili się dostworzenia jej najlepszej wersji. Efekt? Wciągu kilku lat powstało kilkanaście wydań internetowych „Doktryny jakości”, anajlepsza wersja książki „Doktryna jakości” trafiła nasklepowe półki. Pierwsza wersja nadal jest jednak dostępna nalicencji CC imożesz ją przeczytać zupełnie bezpłatnie. Odważne posunięcie prof.Bliklego przyczyniło się dotego, żepowstała najlepsza inajpełniejsza wersja jego dzieła.
Wramach moichpraw autorskich chronionych ustawą Prawo autorskie iprawa pokrewne zdnia 4 lutego 1994 (zpóźniejszymi zmianami) wyrażam zgodę naniekomercyjne rozpowszechnianie niniejszego materiału przezjego zwielokrotnianie bezograniczeń co doliczby egzemplarzy (wformie elektronicznej lub drukowanej), atakże umieszczanie go nastronach internetowych, jednakże bezdokonywania jakichkolwiek zmian iskrótów wtekście ibez zmiany elektronicznego formatu „pdf” nainny. Wszelkie inne rozpowszechnianie niniejszego materiału, wtym jego części, wymaga mojejzgody wyrażonej napiśmie. Dozwolone jest natomiast cytowanie materiału zgodnie zzasadami ustanowionym przezww. ustawę. (prof.Andrzej Blikle oksiążce „Doktryna jakości”)
„Doktryna jakości” prof.Andrzeja Bliklego udostępniona została nalicencji Creative Commons: Uznanie autorstwa — Użycie niekomercyjne — Bezutworów zależnych 3.0 Polska (CC BYNC ND).
Licencje Creative Commons: Trendy naprzyszłość
Oddwunastu lat rośnie liczba utworów dostępnych nalicencjach Creative Commons – taki wniosek płynie zopublikowanego wubiegłym miesiącu przezorganizację Creative Commons raportu State of the Commons. Wlistopadzie 2014 roku liczba utworów dostępnych wsieci naCC osiągnęła 882 miliony. Wraporcie narok 2010 wynosiła ok. 400 mln aw2015 roku użytkownicy mogli cieszyć się nawet miliardem utworów udostępnionych nalicencjach CC.
Co więcej, coraz więcej państw włącza model Creative Commons doswojej polityki edukacyjnej. Wiele państw (wtym Polska) zdecydowało się nawdrożenie idei otwartych zasobów edukacyjnych woparciu olicencje Creative Commons. Wprowadzenie wżycie idei otwartych zasobów edukacyjnych woparciu olicencje Creative Commons pozwoliło zaoszczędzić studentom iuczniom nacałym świecie łącznie już ok. 100 mln dolarów. Optymistyczne wyniki raportu State of the Commons pozwalają mieć nadzieję, żetrend nadzielenie się twórczością nawolnych licencjach zkażdym rokiem będzie coraz mocniejszy. Całość raportu State of the Commons przeczytasz tutaj.
***
